Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Skierbieszów: „Umieliście zdobyć się na pojednanie” – mówił prezydent Andrzej Duda do zamojskich kombatantów

Bogdan Nowak
Bogdan Nowak
Uroczystości rocznicowe w Skierbieszowie
Uroczystości rocznicowe w Skierbieszowie Bogdan Nowak
- Tej nocy były podobne warunki jak dzisiaj, prawie identyczne. Strugi deszczu, śnieg, mróz – wspominał podczas rocznicowych uroczystości w Skierbieszowie (odbyły się 27 listopada) Tadeusz Pszenniak, prezes Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych w Zamościu. - Obok szkoły w Skierbieszowie, gdzie teraz jesteśmy był punkt zborny. Ludzi wyganiano z domów i tutaj pędzono. A potem musieliśmy ruszyć w nieznane.

Niemiecka akcja wysiedleńcza rozpoczęła się na Zamojszczyznie w nocy z 27 na 28 listopada 1942 roku. Jako pierwszy okupanci otoczyli Skierbieszów. Następne były Sady, Lipina Nowa, Suchodębie i Zawoda.

Słychać było płacz dzieci

- Tylko z gminy Skierbieszów wysiedlono 4067 osób, w tym 1154 dzieci. Nikt nie wiedział jaki będzie nasz los – wspominał Tadeusz Pszenniak. - Trafiliśmy do obozu przejściowego w Zamościu. Tam były psy, karabiny, druty i wieżyczki na których czuwali strażnicy. Słychać było płacz dzieci. Pewnie i ja płakałem. Potem była obozowa ciasnota, głód, zimno, wszy.

Do marca 1943 r. przez obóz w Zamościu przeszło ponad 41 tys. osób. Zwykle matkom odbierano wówczas dzieci. Rozłączone rodziny przetrzymywane były w okropnych warunkach. Więźniów prześladowano i upokarzano. Więzionych nękały tyfus, dyfteryt, szkarlatyna. Najbardziej cierpieli najmłodsi. W obozie, w niektórych okresach, umierało od 30 do 70 dzieci dziennie. Niemiecki obóz przejściowy działał także w Zwierzyńcu. Tam również panowały okropne warunki. W sumie więziono w tym miejscu ponad 20 tys. osób.

Z obu obozów wywożono więźniów pociągami w różne rejony Generalnego Gubernatorstwa, a następnie umieszczano ich m.in. we „wsiach rentowych”. Część trafiła do obozów koncentracyjnych na Majdanku i w Oświęcimiu, gdzie wielu zamordowano. Dzieci transportowano najczęściej w okolice Warszawy (m.in. do Pilawy, Łaskarzewa, Garwolina, Siedlec i Łosic). Wiele z nich zmarło zimą w nieogrzewanych wagonach. Kilka tysięcy wywieziono także do Niemiec, gdzie zostały zgermanizowane.

Podczas tej niemieckiej operacji wypędzono w sumie z domów ok. 110 tys. osób w tym 30 tys. dzieci. Byli to mieszkańcy prawie trzystu wsi. Zamojszczyzna nigdy o tym nie zapomniała. Trwają trzydniowe obchody 80 rocznicy tamtych wydarzeń. W niedzielę (27 listopada) w skierbieszowskim kościele odbyła się msza w intencji wysiedlonych. Uczestnicy spotkali się także w miejscowej szkole oraz przed pomnikiem „Walki i męczeństwa”, gdzie złożone zostały wieńce i kwiaty. Wspominano wydarzenia sprzed lat.

Świadomy niemieckiej winy

- W czasie wysiedleń ucierpiało wiele rodzin – mówi Danuta Drzewicka, jedna z okolicznych mieszkanek. - Wysiedlona była wówczas także matka mojego teścia – Józefa Drzewicka, siostra mojego teścia – Barbara, a druga siostra – Zofia: zginęła w Oświęcimiu. Obchody rocznicy tamtych wydarzeń są dla nas bardzo ważne.

W niedzielnych uroczystościach uczestniczył Andrzej Duda, prezydent RP. Przybył także Horst Köhler, były prezydent Republiki Federalnej Niemiec. Co ciekawe, urodził się on 22 lutego 1943 roku w Skierbieszowie. Jego rodzice byli volkdeutschami z Besarabii. Przybyli na Zamojszczyznę jako koloniści (i zajęli jeden z opuszczonych domów).

- Podczas mszy podaliśmy sobie wszyscy ręce. To świadectwo pojednania, przebaczenia, które ma przecież miejsce – mówił do zgromadzonych w skierbieszowskiej szkole prezydent Andrzej Duda. A w innym miejscu zwrócił się do kombatantów: - Umieliście zdobyć się na to pojednanie, w imię przyszłości. Dziękuję wam za to ogromnie.

O popełnionych krzywdach nie wolno jednak zapominać. Mówił o tym także Horst Köhler. - Nie byłem sprawcą, ale jestem świadomy niemieckiej winy. Odpowiedzialność za tamte wydarzenia Niemcy ponoszą do dziś – mówił.

W poniedziałek (28 listopada) zaplanowano uroczystości przed pomnikiem Dzieci Zamojszczyzny w Zamościu (przy ul. Okrzei). Rozpoczną się o godz. 10.

od 12 latprzemoc
Wideo

Akcja cyberpolicji z Gdańska: podejrzani oszukali 300 osób

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na zamosc.naszemiasto.pl Nasze Miasto