Przyjęli uchodźców z Ukrainy pod swój dach, nie dostaną pomocy od rządu. Rzecznik Praw Obywatelskich alarmuje

Na miliony Ukraińców uciekających przed wojną czekało w Polsce wielu ludzi dobrej woli. Niejeden właściciel nieruchomości udostępnił ją za darmo uchodźcom, potrzebujący mogli też liczyć na wyżywienie i inne formy pomocy. Z kolei sami właściciele mieszkań i domów mogą – składając wniosek – uzyskać od państwa pieniądze na wyżywienie uchodźców: 40 zł dziennie na osobę.

Jednak 27 kwietnia 2022 r. znowelizowano przepisy, co spowodowało, że teraz we wniosku o środki trzeba obowiązkowo podawać PESEL uchodźcy. Tymczasem nie wszyscy uchodźcy uzyskali PESEL, co może blokować osobom pomagającym Ukraińcom dostęp do pieniędzy.

Do wniosków złożonych do wejścia w życia noweli (30 kwietnia 2022 r.) przepis stosuje się w dotychczasowym brzmieniu. Po tej dacie osoby składające wniosek – a możliwe jest złożenie wniosku tylko za okres „z dołu” – zobowiązane będą podać numer PESEL – podaje Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.

Dodatkowo po nowelizacji przepisów świadczenie można uzyskać na 120 dni, a nie, jak przedtem, maksymalnie na 60 dni. To jednak niewielka pociecha dla tych, którym właśnie utrudniono dostęp do rządowego wsparcia.

Jak zwraca uwagę Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk, największy problem z uzyskaniem środków będą mieli teraz ci, którzy przyjęli uchodźców pod swój dach na samym początku rosyjskiej agresji. Nie obowiązywały bowiem wówczas jeszcze uproszczone zasady uzyskiwania numeru PESEL, więc wielu uchodźców się o niego nie starało, gdyż nie planowali zostawać w Polsce na dłużej. Część z tych osób zdążyła już nawet opuścić nasz kraj.

Również ci właściciele mieszkań i domów, którzy nie pospieszyli się ze składaniem wniosków, są teraz w trudnej sytuacji. Jeśli uchodźcy z Ukrainy, którym pomagają, nie mają numerów PESEL lub właściciel tych numerów nie zna, po prostu nie uzyska rządowych środków.

Jak zauważa Biuro RPO, wprowadzona zmiana nie byłaby tak problematyczna, gdyby między jej uchwaleniem a wejściem w życie minęło więcej czasu. Wówczas można by się było na nią przygotować – uchodźcy mieliby choćby czas na uzyskanie PESEL-u. Tymczasem nowelizacja przepisów weszła w życie zaledwie dzień po ogłoszeniu, nie było więc czasu na reakcję.

W ocenie RPO nowelizacja może budzić wątpliwości co do jej zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego określoną w art. 2 Konstytucji i wynikającą z niej zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa – czytamy w komunikacie.

W tej sytuacji Biuro RPO zwróciło się do pełnomocnika rządu ds. uchodźców wojennych z Ukrainy Pawła Szefernakera z pytaniem o możliwość rozwiązania problemu.