4 książki, które przenoszą w czasie. Poznaj najsłynniejszą polską czarownicę, która istniała naprawdę

Na przełomie XVI i XVII stulecia Księstwo Pomorskie przeżywało swój złoty wiek, a przez Europę przetaczała się fala polowań na czarownice - dotarła ona i do Szczecina. Tam właśnie, w 1620 roku stracono Sydonię von Bork. Jej procesem żyło całe Księstwo, bo oskarżona należała do najstarszego szlacheckiego rodu Pomorza, a wśród stawianych jej zarzutów znalazł się jeden szczególny: uśmiercenie panującego księcia. Broniła się niemal rok. Odwoływała zeznania złożone podczas tortur. W końcu przyznała się i została stracona. Tyle że po jej śmierci książęta z panującego rodu zaczęli umierać jeden po drugim. Na oczach przerażonych Pomorzan wymarła ich rodzima dynastia, księstwo zniknęło z map, a plotka o przekleństwie szerzyła się jak szalona. Kim była najsłynniejsza pomorska czarownica? Opowiada o niej książka znakomitej pisarki historycznej Elżbiety Cherezińskiej, "Sydonia. Słowo się rzekło".

Jeśli myśleliście, że kryminały to wynalazek naszych czasów - jesteście w błędzie. Znakomitym na to dowodem jest "Poradnik prawdziwej damy. Dobre maniery a morderstwo" autorstwa Dianne Freeman. To książka pełna intryg, niedopowiedzeń i skrywanych tajemnic okraszonych poczuciem humoru i nagłymi zwrotami akcji. Przez akcję powieści poprowadzi nas Frances Wynn, hrabina o amerykańskim pochodzeniu, która jako wdowa cieszy się wyjątkową dla tych czasów wolnością. Jednak życie nie jest usłane tylko różami - wkrótce kobiecie przyjdzie przekonywać dociekliwego inspektora, że nie ma ona nic wspólnego ze śmiercią męża. Aby odkryć prawdę wykorzysta nie tylko nowego, niezwykle pociągającego sąsiada, ale także swój spryt i talent do plotkowania. Czy morderca skrywa się w towarzystwie?

Ada, jak tysiące innych dziewcząt wywiezionych podczas II wojny światowej na Syberię, żeby wrócić do domu, zgłosiła się do tworzonej od 1943 roku w ZSRR armii Berlinga. Kobiety w tym „ludowym” Wojsku Polskim nosiły moździerze, obsługiwały cekaemy, dowodziły męskimi oddziałami liniowymi, były spadochroniarkami, snajperkami i zwiadowczyniami. Po wojnie, zapomniane i uciszane, miały „kupić sobie fartuszek” i „rodzić wspaniałych synów”. W PRL-u ich przeżycia dopasowano do propagandowej wizji historii, a współcześnie zmanipulowano je w ramach obowiązującej polityki historycznej. To im poświęcona jest książka Olgi Wiechnik "Platerówki? Boże broń!".

– Platerówki pod każdym względem nie spełniają oczekiwań wobec tego, co powinna robić kobieta – mówi historyczka Dobrochna Kałwa. – Platerówki rozwalają system.

To w nich kochały się wielbicielki kina. Piękny świat, w którym brylowali, został zniszczony przez wojnę. Później różnie potoczyły się losy tych, którzy ją przeżyli. Franciszek Brodniewicz, Aleksander Żabczyński, Adam Brodzisz, Zbigniew Rakowiecki, Witold Zacharewicz - oni doskonale wiedzieli, jak kreować swój wizerunek, aby stale pojawiać się na łamach prasy i cieszyć się nieustannym zainteresowaniem publiczności. Wybuch II wojny światowej przerwał ich błyskotliwe kariery. W tym czasie nie ominęły ich dramaty, które stały się udziałem całego społeczeństwa. Trafiali do obozów koncentracyjnych, ginęli z rąk Niemców lub Sowietów albo udawali się na emigrację, zostawiając za sobą dawne artystyczne życie.

Ci zaś, którzy przeżyli i zdecydowali się pozostać w Polsce, nie mieli w szarej PRL-owskiej rzeczywistości łatwo. Nie tylko nie było dla nich miejsca w kinematografii, ale też byli prześladowani ze względu na swoje wojenne zaangażowanie w działalność konspiracyjną. Lecz pamięć o nich pozostała żywa, a filmy z ich udziałem nadal cieszą się sporym zainteresowaniem. Kim byli aktorzy przedwojennego kina? Na to pytanie odpowiada Marek Teler.